Biometrijske tehnike za ocenu stepena usvajanja toksičnih i esencijalnih elemenata

Abstract

Fokus ove studije je na biometrijsku klasifikaciju biljaka, biljnih organa, lokaliteta i vremena uzorkovanja, u smislu praćenja stepena usvajanja toksičanih (As, Cd, Hg i Pb) i esencijalnih elemenata (Cu i Zn), i mogućnost primene u fito-remedijaciji. Stepen usvajanja elemenata zavisi od biljne vrste i njenih morfoloških i fizioloških osobina. Usvajanje toksičnih i esencijalnih elemenata u ovom radu je praćeno kod tri vrste biljaka (podbel, maslačak i kopriva). Uzorkovanje biljaka i zemljišta je vršeno u priobalnom regionu Kriveljske reke, Srbija. Analiza glavnih komponenti i analiza varijanse su korišćene za procenu efekasnosti usvajanja toksičnih i esencijalnih elemenata kod pomenutih biljnih vrsta, biljnih organa (korena, stabla i lišća), lokaliteta i vremena uzorkovanja (april, maj, jun). Dobijeni rezultati su pokazali da je razlika u usvajanju toksičnih i esencijalnih elemenata najviše zavisi od sorte i tipova biljnih organa. Biometrijske tehnike pružaju mogućnost za bolje razumevanje ponašanja biljaka i dobijanja mnogo korisnih informacija iz izvornih podataka.

The focus of this study is on the biometric classification of plants, plant organs, sampling sites and sampling time, in terms of toxic (As, Cd, Hg and Pb) and essential elements (Cu and Zn) monitoring, and possible the application in phyto-remediation. The degree of adoption of elements depends on the plant species and its morphological and physiological properties, therefore the adoption of toxic and essential elements in three plant species (coltsfoot, dandelion and nettles) was investigated. Vegetation experiments were carried out in the coastal region of river Kriveljska, Serbia. Principal component analysis and analysis of variance were used for assessing the effect of plant types, plant organs (root, shoot and leaves), and sampling sites and sampling time (April, May, June) on toxic and essential elements uptake. Obtained results showed that a difference in toxic and essential elements uptake depends mostly upon the cultivar and the plant organ types. Biometric techniques provided a good opportunity for a better understanding the behaviour of plants and obtaining much more useful information from the original data.